Крајната десница зајакна на ЕУ изборите, социјлдемократите и левицата тешко поразени

Германскиот канцелар Олаф Шолц, како и Макрон, исто така имаше тешка ноќ бидејќи неговите социјалдемократи го постигнаа својот најлош резултат досега, поразени од конзервативниот естаблишмент и екстремно десничарската Алтернатива за Германија (AfD).

Италијанската премиерка Џорџија Мелони ја зацврсти својата позиција откако нејзината конзервативна партија Браќа на Италија освои најмногу гласови.

Свртувањето надесно на Европскиот парламент може да го отежне донесувањето на новите закони потребни за одговор на безбедносните предизвици, ефектите од климатските промени или индустриската конкуренција од Кина или САД.

Сепак, влијанието на евроскептичните националистички партии ќе зависи од нивната способност да ги надминат разликите и да соработуваат меѓу себе. Тие во моментов се поделени во две различни групи, а некои партии и претставници се надвор од овие групи.

Десничарската Европска народна партија (ЕПП) ќе биде најголемото политичко семејство во новиот состав откако освои 184 пратенички места или осум мандати повеќе од претходно.

Граѓанската коалиција на полскиот премиер Доналд Туск, која е дел од ЕПП, освои најмногу гласови во Полска. Десничарската шпанска народна партија (ПП), исто така членка на ЕПП, победи на европските избори, надминувајќи ја Социјалистичката партија на премиерот Педро Санчез.

Ваквите резултати претставуваат добра вест за членката на ЕПП, Урсула фон дер Лајен, која се кандидираше за втор петгодишен мандат на чело на Европската комисија, најмоќната извршна власт во Унијата.

Фон дер Лајен набрзо се понудила како штит против екстремните забави.

„Не може да се формира мнозинство без ЕПП… Ќе изградиме бастион против екстремите од левицата и десницата“, им рече таа на приврзаниците во седиштето на ЕПП во изборната ноќ во Брисел.

„Но, исто така е точно дека екстремите на левата и десната страна добија поддршка и затоа овој резултат доаѓа со голема одговорност за партиите во центарот“, додаде таа подоцна.

На Фон дер Лајен можеби сè уште ѝтреба поддршка од некои десничарски националисти, како што се Браќата на Мелони од Италија, за да обезбеди парламентарно мнозинство, што ќе ѝ даде на Мелони и нејзините сојузници во европските конзервативци и реформисти (ЕЦР) поголемо влијание, но може да ги вознемири другите потенцијални сојузници.

Левичарските социјалисти и демократи (S&D) останаа втора по големина политичка групација со 139 освоени места, исто толку колку што имаа и на крајот на последниот состав.

Политичките набљудувачи ја припишуваат промената на зголемените трошоци за живот, загриженоста за миграцијата и трошоците за зелената транзиција и војната во Украина, кои беа искористени од националистичките и популистичките партии.

„Мислам дека многу луѓе чувствуваа дека Европа не ги прави работите со народот, туку над народот“, рече водечкиот кандидат на Зелените Бас Ајкхоут во интервју за Ројтерс, на прашањето за причините за добрите резултати на екстремната десница.

„Мислам дека треба да излеземе со убедлив одговор, инаку само ќе се движиме уште повеќе надесно“, рече тој, откако се намали бројот на мандатите што ги освоија либералите и зелените.

Евроскептичните националистички групи ECR и Identity and Democracy (ID), како и десничарските претставници од AfD, кои во моментов не припаѓаат на ниту една политичка група, заедно имаат 146 места, што претставува зголемување за 19 мандати.

Проевропските партии од десниот и левиот центар, Либералите и Зелените го задржаа своето мнозинство со 455 места, но тоа е помало во споредба со 488 места од вкупно 705 во последниот состав.

Особено европските зелени партии претрпеа големи загуби и паднаа од 71 на 52 мандати.

Европскиот парламент ко-одлучува со меѓувладиниот Европски совет за законите за блокот од 27 земји-членки и 450 милиони луѓе.

ЕЦР освои 73 мандати, односно четири повеќе од претходното свикување, а екстремната десница ИД уште девет мандати или вкупно 58.

Бројот на независни европратеници, кои можат да одлучат дали ќе се приклучат на други групи, вклучително и евроскептиците, се зголеми од 33 на 98.

Според преброените гласови, во Австрија победува крајнодесничарската Партија на слободата, но со помала разлика од претходно предвидената, објави националната телевизија ОРФ.

Предвидувањата засновани на мнозинството преброени гласови во Холандија ги потврдија излезните анкети според кои сојузот на Лабуристите и Зелената левица освоиле осум места, а антиимигрантската партија на Герт Вилдерс шест места.