Тутунот – стара култура со нова перспектива

Во времиња на економска неизвесност и се помал интерес за руралниот начин на живот, една култура во Македонија успева да остане конкурентна и привлечна – тутунот. Иако често поврзуван со здравствени ризици, неговото значење за домашната економија и особено за руралните заедници останува суштинско. Годинава, производството на тутун бележи раст од 15 отсто, со засадени над 14.000 хектари и 33.000 склучени договори со откупувачите. Но она што е ново и значајно е сè поголемото вклучување на младите земјоделци.

НОВ БРАН НА ИНТЕРЕС – МЛАДИТЕ ГО ПРЕПОЗНАВААТ ПОТЕНЦИЈАЛОТ
Гоце Кебакоски, млад земјоделец од Кадино Село кај Прилеп, годинава драстично го зголемил своето учество во тутунопроизводството. Од 3 декари минатата година, засадил 15 оваа сезона.

„Сметам дека во моментов со цената и субвенциите, тутунот е најисплатлива земјоделска култура,“ вели Кебакоски. „Очекувам околу три тони род, а со тоа и стабилна заработка.“

Младите, особено во Прилепско и Битолско, повторно ја гледаат можноста во културата која низ генерации ги хранила нивните семејства. Поддршката преку субвенции и загарантираниот откуп овозможуваат сигурност што ретко која култура ја нуди.

ГЛОБАЛНИОТ КОНТЕКСТ – ПОБАРУВАЧКА ПОГОЛЕМА ОД ПОНУДАТА
Македонија важи за втор светски производител на ароматичен ориентален тутун по Турција. Според податоците на Сојузот на земјоделските здруженија, глобалната побарувачка изнесува околу 130.000 тони, додека реалната испорака е само 100.000 тони. Тоа создава јасна економска можност за зголемено производство и подобра цена.

Претседателот на Сојузот, Кире Ристески, појаснува:

„Има недостиг од квалитетен ароматичен тутун. Нашиот производ е барана стока на пазарот, особено затоа што го задржал автентичниот вкус и традиционалната обработка.“

ЗАКОНСКИ ИЗМЕНИ НА ПОВИДОК
Со цел натамошно олеснување на процесот на производство и откуп, подготвени се измени во Законот за тутун. Тие се однесуваат на појасна регулација на обврските, подобрување на субвенционирањето и транспарентноста при откуп. Предлог-законот е во владина процедура и се очекува поддршка од надлежните институции.

Овие чекори се дел од поширока стратегија за ревитализација на македонското тутунопроизводство, кое и покрај сите предизвици, сè уште игра клучна улога во националната економија.

Тутунот не е само култура – тој е дел од идентитетот на многу македонски семејства. Во време кога глобалниот пазар бара автентични производи со квалитет, а младите бараат стабилна егзистенција, токму оваа традиционална гранка може да понуди решение. Со поддршка, организација и пазарна логика, тутунот може да го најде своето ново место под сонцето – не само како историско наследство, туку и како економски двигател на современото село.