Секој десетти смртен случај од рак на бели дробови е поврзан со загадениот воздух

Според Институтот, ефектите од загадувањето на воздухот врз здравјето и економијата се значителни. Проценките покажуваат дека загадувањето со ситни честички (ПМ2.5) е високо превентабилно, а подобрувањето на квалитетот на воздухот може да доведе до значителни здравствени и економски придобивки.

„Она што задолжително треба да се потенцира е фактот што проценките во овој извештаен период (2020-2022) не се споредливи со претходните години заради ефектите и појавата на ковид-19 пандемијата. Ова особено се однесува на 2021 година, кога беше регистрирана највисока стапка на смртност“, стои во извештајот.

Влијанието на загадувањето врз смртноста

Анализите на ИЈЗ покажуваат дека надминувањето на границите на загадување, утврдени од Европската унија и Светската здравствена организација, има директно влијание врз зголемената смртност. На пример:

• Надминувањето на граничната вредност од 10 µg/m³ според ЕУ Директивата е поврзано со 10,9 % од вкупната смртност.
• Надминувањето на новите стандарди на СЗО се поврзува со 13,6 % од смртните случаи.
• Најголем ефект се забележува кај населението постаро од 65 години, особено во групата од 75-79 години, кои се најпогодени од срцеви заболувања и мозочен удар.
• 88 смртни случаи годишно се директно поврзани со рак на бели дробови како резултат на загадувањето.

Економските загуби од загадениот воздух

Според Светска банка, економските загуби предизвикани од загадувањето на воздухот во Македонија изнесуваат меѓу 5,2 % и 8,5 % од бруто-националниот производ. Намалувањето на загадувањето на нивото на ЕУ стандардите би донело значителни економски придобивки.

Потреба од детални податоци и конкретни мерки

Извештајот истакнува дека пристапот до податоци за смртност е значително подобрен, но е потребна уште подетална анализа за подобро разбирање на ефектите од краткотрајната изложеност на загадување. Институтот препорачува институциите да обезбедат отворен пристап до статистиките, што ќе овозможи подобро информирање и креирање ефикасни политики.

И покрај сериозноста на проблемот, досега ниту еден граѓанин не ја тужел државата за загадениот воздух, иако Врховниот суд пред три месеци донесе одлука со која тоа право им се овозможува на сите.

Наодите од извештајот јасно покажуваат дека итно се потребни целни политики и мерки за намалување на загадувањето, со што ќе се спречат илјадници предвремени смртни случаи и ќе се подобри квалитетот на животот на граѓаните.

„На надминувањето на ажурираната гранична вредност од ЕУ Директивата за квалитет на амбиентен воздух од 10 µg/m3 се припишува 10,9 % од вкупната смртност (5,4 % ако се пресмета според индикативната гранична вредност од 20 µg/m3). На надминувањата на новата гранична вредност на Упатството на СЗО се припишуваат 13,6 % од вкупната смртност. Оптоварувањето со болестите, како што и е очекувано, значително се зголемува меѓу возрасната група на население 65 и повеќе години во однос на смртноста од сите причини, но и специфичната смртност заради исхемичните срцеви болести и мозочен удар, со најголем ефект врз возрасната група 75-79 години. Тековното надминување на пресечната вредност од 10,0 µg/m3 РМ2.5, доведува до 88 смртни случаи заради рак на бели дробови што изнесува 10,7 % од вкупната смртност заради овој малигном“, вели извештајот.

Извештал линк :

ИЗВЕШТАЈ ЗА ПРОЦЕНКА НА ВЛИЈАНИЕТО НА
ЗАГАДЕНИОТ ВОЗДУХ СО ЛЕБДЕЧКИ ЧЕСТИЧКИ
ВРЗ ЗДРАВЈЕТО НА ЛУЃЕТО И ПРОЦЕНКА НА
ОПТОВАРУВАЊЕТО СО БОЛЕСТИ ЗА 2024
ГОДИНА
согласно Националната годишна програма за
јавно здравје